Otkriće kamene reljefne oltarne pregrade, iznenenadilo je i arheologe. Ploča je pronađena slučajno, prilikom konzervacije nalazišta, koje se smatralo istraženim lokalitetom.
SNJEŽANA VASILJ, arheologinja: “Iznenadili smo se jer smo našli jednu od rijetkih ploča oltarne pregrade, koja je nekad bila uzidana u romaničku crkvu. Ispostavilo se da je najstarija crkva iz 9. vijeka, vrijeme romanike. Moram istaknuti da je ova tropasidalna crkva, romanička crkva jedinstvena u Bosni i Hercegovini. Osim ovdje, imaju još dvije u Hrvatskoj”.
Lokalitet Crkvine je nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine. Ovaj arheološki lokalitet je prepoznatljiv po ostacima dviju crkava svetog Petra i svete Petke, te nekoropoli stećaka. Kroz istoriju, na tom lokalitetu sagrađeno je pet crkava. Do tih saznanja došao je arheološki tim s Mostraskog uiverziteta, nakon revizije istraživanja provedenih 1957. godine.
“Istraživanja su obuhvatila dvije crkve, a kad smo završili istraživanja onda se ispostavilo da je pet crkvi. Veliki je posao s 42 istražena groba, što u crkvenim grobovima, što oko njih”, dodaje Vasilj.
Crkvine se nalaze u blizini pećine Vjetrenice i manastira u Zavali. Nakon konzervacije, na lokalitetu je predviđena izgradnja muzeja.
VESNA SLOBOĐAN, Biospeleološki muzej Vjetrenica:
“To bi bilo vrlo lijepo kao neka završnica, da se tu može kroz istoriju vidjeti sve što se tiče lokaliteta Crkvine, a i što se tiče Crkve svetog Petra”.
Konzervacija, ali i uređenje ovog prostora radit će se tradicionalnim tehnikama i materijalima. Ovaj kraj je poznat po obradi kamenog materijala, pa će majstori ovog kraja imati priliku pokazati svoje umjeće.
